Wentylatory przeciwwybuchowe – czym są i jak działają?

Wentylacja pomieszczeń magazynowych, produkcyjnych czy o innym przeznaczeniu jest niezbędna w celu zapewnienia odpowiedniej jakości powietrza ludziom i procesom technologicznym. Niestety te ostatnie często przebiegają w środowisku, w którym powietrze jest przesycone gazami, pyłami czy mgiełką łatwopalnych cieczy. Ponieważ te substancje stanowią potencjalne ryzyko wybuchu, niezbędne jest stosowanie w takich miejscach specjalnych wentylatorów przeciwwybuchowych.

Czym są wentylatory przeciwwybuchowe?

Eksplozja może być groźna w każdym miejscu, prowadząc do poważnych strat materialnych. Często jednak poza mieniem na jej skutki są też narażeni ludzie. Dotyczy to miejsc takich jak lakiernie czy zakłady produkujące paliwa i środki chemiczne, w których w powietrzu unoszą się łatwopalne i wybuchowe substancje. Środowiskiem szczególnie narażonym na wybuchy są kopalnie. Niewidoczny, ale podstępny metan może w kilka chwil doprowadzić do zasypania chodnika i zagrozić życiu górników.

Środowisko i znajdujące się w nim substancje to jeden z dwóch czynników decydujących o możliwości wybuchu. Drugim jest źródło zapłonu. Może nim być dowolne urządzenie elektryczne, w tym także wentylator. Z tego też powodu w miejscach zagrożenia należy montować wyłącznie wentylatory przeciwwybuchowe, zgodne z dyrektywą ATEX.

Zadaniem wszystkich wentylatorów jest stymulowanie wymiany powietrza pomiędzy wnętrzem budynku, a strefa zewnętrzną. W podstawowym zakresie mają one usuwać nadmiar dwutlenku węgla i uzupełniać niedobory tlenu zużytego podczas oddychania. W halach produkcyjnych ich zadania są szersze – obejmują:

• usuwanie nadmiaru pyłów i innych zanieczyszczeń powietrza,
• obniżanie (optymalizacja) temperatury wnętrza, szczególnie w pomieszczeniach, w których pracują kotły czy maszyny w ruchu,
• usuwanie nadmiaru wilgoci, pary wodnej i innych gazów będących produktem ubocznym procesów technologicznych.

Biorąc pod uwagę wymienione wyżej funkcje, wentylatory przemysłowe można uznać za wszechstronne i niezbędne w każdej formie. Są potrzebne w lakierni, hali obrabiarek, magazynie, kotłowni i kuchni. Nie w każdym z tych miejsc jednak trzeba montować wentylatory przeciwwybuchowe.

Jak działają wentylatory przeciwwybuchowe?

Jak wspomniano wcześniej, wentylatory przemysłowe w strefach zagrożonych wybuchem są potencjalnym źródłem zapłonu. Dlatego powinny one być skonstruowane tak, aby do minimum ograniczyć ryzyko wystąpienia iskrzenia. Natomiast jeśli nie da się go całkowicie wyeliminować, niezbędne jest takie zabezpieczenie części elektrycznych, aby nie miały one kontaktu z „łatwopalnym” powietrzem.

Zasady budowy takich wentylatorów określa dyrektywa ATEX, która jest uzupełniona wykazami norm szczegółowych oraz przepisów wewnętrznych poszczególnych krajów. Dyrektywa wyszczególnia dwa rodzaje zagrożenia (G-gazy, D-pyły) oraz po trzy strefy w każdej z tych grup. Im bardziej zagęszczona i ciągła atmosfera wybuchu, tym wyższa klasa i surowsze wymogi dotyczące sprzętu.

Do cech, które muszą spełnić wentylatory przeciwwybuchowe, można zaliczyć:

• całkowitą szczelność obudowy,
• szczelność obudowy współpracującego silnika,
• wytrzymałe materiały,
• wysoką jakość wykonania,
• zabezpieczenia przeciwwybuchowe – uzależnione od tego, do której strefy jest przeznaczony wentylator.

Rodzaje wentylatorów przemysłowych przeciwwybuchowych

Wentylatory przeciwwybuchowe mogą być stosowane w wielu miejscach. Dlatego poza wspólną cechą, jaką jest odporność na iskrzenie czy nadmierne rozgrzewanie, różnią się budową oraz sposobem działania. Oferta firmy Luftberg obejmuje cztery typy takich wentylatorów przemysłowych:

• promieniowe – w których strumień powietrza podczas wymiany zmienia kierunek o co najmniej 90 stopni,
• kanałowe – przeznaczone do montażu w kanale wentylacyjnym,
• osiowe wywiewno-nawiewne – przystosowane do montażu na ścianie,
• dachowe – wyposażone w wirnik promieniowy lub osiowy oraz specjalny kapelusz, chroniący przed wpadaniem zanieczyszczeń i ptaków.

Do najwydajniejszych zaliczają się wentylatory przemysłowe promieniowe, które mogą tłoczyć powietrze z prędkością nawet 250 000 m3/h. Są one również dostępne w kilku wariantach: nisko, średnio i wysokociśnieniowym.